12. Weekje Rome en dan .. naar huis

dinsdag 1 juli

Enkelen van ons groepje komen enigszins katterig uit hun tent, maar wij zijn toch redelijk fit en (zoals altijd) vrolijk opgestaan. Ontbijten, rommelen, lekker tot rust komen.
Rond 10 uur gaan we koffiedrinken en een 7-daags wifi-internetaccount regelen. En dan is het laptopje permanent bezet, door Romano die HVC-werk doet, door Annelies die IRIS-zaken regelt, verslag nr. 11 uploadt en op verzoek van Jo zijn vliegticket voor morgen regelt, door Frank die zijn eigen webverslag schrijft en per abuis alle tekst kwijtraakt.
We gaan met z’n tweeën even zwemmen en daarna zitten we weer met z’n allen bij elkaar. Als zes van ons met elkaar gaan eten, schrijft Frank zijn verslag opnieuw. Ons laptopje draait overuren tot na middernacht voor het plaatsen van zijn foto’s, hetgeen niet lukt.

woensdag 2 juli

Om kwart voor zes staan we op om vijf vertrekkende fietsers uit te zwaaien. Daarna verhuizen we onze tent en fietsen naar het vrijgekomen plekje onder de boom.
Alleen Frank blijft achter om door te fietsen naar Nepal. Maar dat loopt deze dag helemaal anders. Na het ontbijt leest hij nog wat mail en komt dan hevig ontdaan met ons praten: het gaat thuis helemaal niet goed en hij overweegt zijn reis af te breken. Romano adviseert een tussenweg: ga een weekje naar huis; wij passen wel op fiets en tent.
We praten en luisteren een hele tijd en gaan daardoor anderhalf uur later naar Rome-stad dan gepland. Helemaal niet erg; zulke zaken gaan voor alles.
De campingbus brengt ons naar station Prima Porta, de trein naar station Flaminio, de metro naar Vaticaanstad. Allereerst brengen we een bezoek aan de Kerk van de Friezen, een stukje Nederland bij het Vaticaan. We hebben gehoord dat Rome-pelgrims (lopers en fietsers) hier een oorkonde kunnen krijgen ter ere van de door hen volbrachte tocht.
Als we ons melden, krijgen we meteen koffie en een berg informatie. We maken kennis met de pastor die aan het hoofd staat. Katholiek, protestant, rand- of buitenkerkelijk... iedere pelgrim is welkom. Men vraagt onze gegevens voor de ‘oorkonde’. Het is een gezellig uurtje en we spreken af dat we a.s. zondag naar de mis zullen komen.
Op het Pietersplein staan tegenwoordig vier enorme plasmaschermen, waarop nu vanmorgen de wekelijkse pauselijke audiëntie te volgen is. Als om half 12 de audiëntiezaal leegloopt, komen diverse bruidsparen naar buiten. Verder geen familie erbij; het lijkt alsof de trouwjurk nog een keer is aangetrokken bij wijze van extra huwelijksceremonie.
Daarna wandelen we uitgebreid door de oude stad, waarbij we de kennismaking met diverse in 2002 bezochte plaatsen vernieuwen: de Sint-Pieter, Piazza Navona, Pantheon, vele straatjes en pleintjes. We kopen naar behoefte melk, fruit of een broodje; ons flesje vullen we telkens aan de stadskraantjes. Wat heerlijk dat er in deze hitte overal drinkwater te tappen is.
We lopen naar station Termini op zoek naar een goede VVV, maar alles wat op perron 24 te vinden is, is een desk voor busexcursies. We krijgen een folder mee en die is in elk geval goed om ideeën op te doen voor de komende dagen.
Terug op de camping krijgen we Frank nog uitgebreid op bezoek. Hij heeft besloten de reis helemaal af te breken. Nog lang lucht hij zijn hart en vraagt om advies. We doen ons best om goed mee te denken.
Ook bellen we nog met Yvonne/Frits (hun vlucht is prima verlopen) en Linda/Rik (gegevens voor hun oorkonde). Dan gaan we eten in het restaurant en we zitten nog laat gezellig onder de boom. Frank komt afscheid nemen; we wensen hem het allerbeste.

donderdag 3 juli

Vandaag gaan we proberen wat ons in 2002 niet lukte: de Via Appia Antica te vinden. Met een vrij late bus, na een rustige ochtend, rijden we naar de Porta San Giovanni, waar bus 218
ons naar het begin ervan moet brengen; helaas vergeet hij er te stoppen, dus we moeten een behoorlijk stuk teruglopen. Annelies herkent het pleintje van de vorige keer; we hebben nu een goede kaart en Romano ontdekt de juiste toegang. De weg leidt naar de Catacomben van San Callisto. We krijgen daar een bijzonder boeiende rondleiding door een Nederlandse pater; ons groepje telt slechts vier personen. Er mag niet gefotografeerd worden, maar het lukt toch om een paar opnames te maken van deze intrigerende omgeving.
Inmiddels is het na vieren; een goed moment om door te wandelen, want het is niet meer zo heet. Al gauw zien we de heel oude San Stefano-kerk. Het is eigenlijk al tegen sluitingstijd, maar we kunnen het mooie interieur nog net bekijken. Ook scoren we er een mooi geïllustreerde folder van de hele Via Appia Antica. We ontdekken nu wat zes jaar geleden fout ging; je moet echt een eind doorlopen, wil je het oude Romeinse plaveisel en de groene omgeving met monumenten bereiken die we van plaatjes kennen.
Het wordt een prachtige wandeling, met mooie cipressen en dennen, met interessante ruïnes en (resten van) gedenktekens voor destijds bekende Romeinen. Het stemt tot nadenken als je loopt over grote platte stenen die meer dan 2000 jaar geleden zijn neergelegd en waarin de uitgesleten karrensporen zichtbaar zijn.
Na een paar kilometer wordt het tijd om een bushalte te zoeken; de bus laat lang op zich wachten, maar dat geeft ons de tijd om de ingrediënten voor een spaghetti-maaltijd te kopen plus een flinke hoeveelheid fruit.
De weg naar huis is uiteraard tijdrovend (bus, metro, trein, bus). We eten lekker, internetten naar hartelust, kijken rond naar wat er allemaal op zo’n groot campingveld gebeurt (een groep Franse scholieren gaat al dagen een heel rustige gangetje). De avond is opnieuw warm, maar de nacht lijkt iets koeler dan voorgaande nachten. Ons tentje is heerlijk; het kan aan twee kanten open, dus we slapen toch prima bij deze hoge temperaturen. Wel moeten de horgordijntjes dicht, want anders komen ontelbaar veel mieren logeren.

vrijdag 4 juli

De busfolder heeft ons een goed idee opgeleverd: vandaag gaan we Ostia Antica bezoeken. We starten vroeg, want het is een heel eind: van station Termini naar metro Piramide, waar de Lido-trein, een soort Zandvoort-lijntje, via het Ostia van de opgravingen naar de stranden rijdt.
Eenmaal in Ostia lopen we natuurlijk eerst weer flink te dwalen, o.a. doordat een grapjas een richtingbord heeft gedraaid, maar door vragen (A) en goed kijken (R) vinden we de ingang. De resten van de oude, levendige havenstad Ostia, lang verborgen onder zeewater, zijn in de16e/17e eeuw drooggevallen, van sediment ontdaan en netjes blootgelegd. Je loopt echt door een stadje, met straten en (markt)pleinen, tempels, een synagoge, een christelijke basilica, een theater, een broodfabriek, een snackbar, een vishandel en vele andere herkenbare elementen van een stad. Je waant je echt in de oudheid. Een bijzonder boeiende excursie; we brengen er uren door. Natuurlijk weer in de hitte, maar er zijn veel mooie bomen die schaduw leveren. We eindigen in het museum, waar we de originelen kunnen zien van wat buiten als kopieën staat opgesteld. Het mooiste is een schattig beeldje van Amor en Psyche. Ook hier schieten we clandestiene foto’s.
Na deze duik in de Romeinse oudheid hebben we een duik in de Thyrreense zee gepland. Vier metrohaltes verder, aan de kust, zoeken we een strandopgang, maar die is zowaar niet te vinden. Zo ver als het oog reikt, is het strand afgesloten door hekken van paviljoens. Je kunt hier alleen na het betalen van toegang het zand bereiken. Dat is een heel rare gewaarwording voor mensen uit een land met een vrij toegankelijke kust.
We wandelen zo’n paviljoen binnen, gaan aan de waterlijn zitten à raison van twee euro per persoon (1 euro korting omdat de dag al bijna om is) en krijgen er ook nog ligstoelen bij. Op die manier is het nog niet eens zo gek.
De zee is verrukkelijk en de avondzon ook. Weer iets geheel anders op deze afwisselende reis. We duiken er twee keer in en tussendoor liggen we lekker te zonnen en te lezen. Pas na zevenen aanvaarden we de thuisreis. De campingwinkel is al dicht, maar het restaurant gelukkig niet.

zaterdag 5 juli

De Rome-week, die eerst als een serie lege dagen voor ons lag, omdat we eigenlijk wel aan de thuisreis toe zijn, blijkt zich zo toch aardig te vullen. En het is ons ook gelukt om meer nieuwe dingen te bezoeken dan we van te voren hadden gedacht.
Vandaag zijn we toe aan een beetje rust. Bovendien moeten we gaan uitvinden hoe we de fietsen en de bagage vliegklaar moeten maken. We halen karton en bobbeltjesplastic uit de containers van het aangrenzende tuincentrum; kopen een grote rol plakband en completeren dat met van de reeds vertrokken fietsers geërfde restjes touw e.d.
Met deze attributen is Romano vervolgens uren bezig om de kwetsbare delen van onze fietsen goed in te pakken. Het is een precisie-geknutsel waar hij ook best wel plezier in heeft. Hij slaagt er ook nog in om op de bagagedragers, onder het karton, boeken en gereedschap weg te moffelen; dat scheelt weer sjouwen.
Om drie uur is hij klaar. Voor iemand die geen kleuterschool gehad heeft, is het een mooi plakwerkje geworden. Annelies heeft zich intussen ongestoord met de laptop vermaakt en het ene Rome-fietsreisverslag na het andere gelezen en soms gedeeltelijk voorgelezen. Opvallend in die verslagen is deze overeenkomst: bijna iedereen kijkt erop terug op een manier die wij geheel navoelen; woorden als: verrijking, bijzondere ontmoetingen, dicht bij de natuur....
We nemen, zoals bijna elke dag, een korte verfrissende duik in het zwembad en voor de laatste keer eten we ravioli; voorlopig willen we dat niet meer op het menu hebben.

zondag 6 juli

Om 10 uur zijn we present in de Kerk van de Friezen. Samen met een honderdtal landgenoten, vooral toeristen, beluisteren we een boeiende lezing over de historie van deze kerk. Vervolgens studeert de opperzangmeester een canon en een ander lied met ons in en dan begint de mis. In het openingswoord worden we bij naam genoemd en begroet.
Een aantal elementen komt wel overeen met de liturgie van de Leidse Studenten Ekklesia. Aan het einde van de dienst mogen we naar voren komen en krijgen we de oorkonde plus applaus. Dat is wel een heel leuke ervaring; het voelt als een spirituele afronding van onze weg naar Ithaka.
Tijdens de koffie krijgen we nog diverse felicitaties en hebben we leuke gesprekken, o.a. met het hoofd van het Nederlands Instituut in Rome, met een CDA-gedeputeerde van de Friese Provinciale Staten die hier vakantie houdt e.a.
Als de opperzangmeester hoort van onze website, stelt hij voor om deze te linken aan de site van de kerk en vice versa. Bij deze: www.friezenkerk.nl
Om half een lopen we het Pietersplein weer op, net een half uur te laat voor de pauselijke zegen. Ach, hij is er toch niet in persoon; hij zit in zijn zomerverblijf en de zegen daalt dan via de vier schermen op de gelovigen neer.
De rest van de zondag besteden we, geheel in stijl, aan het bezoeken van nog drie kerken.
Eerst de San Clemente, waarover we gelezen hebben in de folder. Nooit van gehoord, nu met grote interesse uitgebreid bekeken, want... het zijn drie kerken boven elkaar. De onderste was ooit ten dele een Mithras-heiligdom; daarboven een middeleeuwse kerk en daarboven een renaissancistische kathedraal. Zulke oude gangen, trappen en kapellen!
Dan de San Giovanni in Laterano, in combinatie met de Heilige Trappen, in 2002 uitgebreid bezocht met het boek ‘De ontdekking van de hemel’ in de hand. Mooi om dit weer terug te zien.
Tot slot de Santa Maria Maggiore, in 2002 ten onrechte overgeslagen. Indrukwekkend groot, met prachtige mozaïeken. Een groepje nonnen-op-bezoek staat in een hoek te zingen, wat de sfeer zeer verhoogt. In een zijkapel worden vespers gezongen en in de doopkapel wordt een peuter gedoopt te midden van veel sjiek-geklede familieleden.
Op weg naar huis kopen we twee grote weekendtassen voor een habbekrats; hiermee moeten we onze fietsbagage ombouwen tot vliegbagage.
Terug op de camping vernemen we, dat morgen het hele openbaar vervoer in Italië zal staken. Gelukkig is hier in de wet geregeld, dat de spitsuren nooit getroffen mogen worden, dus het is voor ons zaak om voor half negen de metro naar het Vaticaan te bereiken. Dan kan ons maandagplan gewoon doorgaan.
Na zwemmen en vis-risotto eten gaat Romano vast knutselen aan het pakket waarmee hij zijn drie achtertassen terugbrengt tot één item.

maandag 7 juli

De camping laat extra vroeg busjes rijden; kort na achten zijn we al in de stad en om half negen sluiten we ons aan bij de rij wachtenden voor de Vaticaanse Musea. Zo’n lange rij (zeker 100 m lang en gemiddeld drie man breed) hadden we zo vroeg nog niet verwacht. Maar het gaat ongedacht snel: om vijf over negen gaan we door de ingang, al is er daarna nog de hobbel van het kaartjesloket.
Tegen half tien gaan we daadwerkelijk rondkijken en genieten van deze overvloed aan kunst. Zoals bij eerdere gelegenheden stellen we nu weer vast, dat religie toch een eeuwige en geweldige bron van kunstuitingen is. Wat hadden de mensen vroeger een enorme creativiteit en een onuitputtelijk geduld. Hoe lang moet er wel niet gewerkt zijn aan de beschilderde of in marmer gebeeldhouwde sarcofagen, aan zulke minieme Egyptische kleitabletjes, aan die gedetailleerde schilderijen en gobelins!
Hadden de mensen meer tijd? Geen tv, geen internet, lange winteravonden. Maar ook: veel tijdrovender dagelijkse arbeid. De pausen hebben natuurlijk ook veel kunstateliers in gang gehouden. Zou deze brede stroom van religieuze kunst in onze tijd nog steeds vloeien? (Hierop krijgen we later op de dag antwoord).
Omdat het openbaar vervoer toch pas om 17.00 het werk hervat, hebben we alle tijd om een groot deel van de enorme collecties te bekijken: de Egyptische afdeling, beeldengalerijen, de Pinacotheek (prentenkabinet), de galerij met geografische kaarten, pauselijke vertrekken, de Rafael-kamers, de Sixtijnse kapel, de bibliotheek.
Romano had het lumineuze idee om audiogidsen te nemen; dat verrijkt onze bezichtiging enorm en is een mooie vervanging voor de boekjes/catalogi waar Annelies gewoonlijk mee rondloopt. We steken er veel van op.
Om half vijf gaan we weg, want we willen de eerste metro na de staking nemen. Dat lukt gemakkelijk; we moeten zelfs nog even voor de gesloten hekken wachten. Metro en trein zijn overvol. Toch zijn we voor zessen al thuis, dank zij het feit dat de campingbus al stond te wachten.
Na het zwembad gaan we op ons gemak 13 fietstassen/-tasjes terugbrengen tot 4 stuks vracht en 2 stuks handbagage. Dat is nog een hele klus. Daarna ons ‘galgemaal’ in het restaurant, met heel gemengde gevoelens: wat waren het heerlijke weken, wat was het fietsen fijn. Deze reis staat aan de top van onze vele buitenlandse avonturen (of niet vergelijkbaar met de Galapagos-eilanden of de recente wereldreis).
We blijven evalueren, terugkijken en genieten van herinneringen; deze hele avond. Het is erg warm; er is een flinke föhn gaan waaien en de bomn op ons veld maken haast een overdonderend geruis. Na ons laatste wijntje moeten we dan toch de tent in, want de wekker staat op 5 uur. We hebben, door wind en vertrek-onrust, een slechte nacht.

dinsdag 8 juli

We zitten op tijd in het zes-uur-busje, om kwart over zeven worden we op de luchthaven Ciampino gedropt. We wegen de tassen en gelukkig worden ze allemaal licht genoeg bevonden. Hoe is het mogelijk. Wat in je hand loodzwaar lijkt, is nog helemaal geen tien kilo.
Voor het eerst weten we hoeveel bagage we 2230 km lang hebben meegesleept: 63 kilo !!!!!
Drieënzestig !
We moeten tot half elf wachten, maar de tijd gaat snel. Boarden om elf uur, take off tegen twaalven. Het is onze negende vlucht tijdens dit verlof. En dan is er de gekke ervaring dat we in 2 uur het stuk Europa overbruggen waar we op de fiets 33 dagen over gedaan hebben. Hieraan kun je zien hoe betrekkelijk het begrip ‘afstand’ is. Zo nu en dan zien we uit het raampje iets van de wereld onder ons. We hebben daar gereden!
Tegen 14.00 uur landen we op Nederlandse bodem, in Eindhoven. Een klein vliegveldje waar we gewoon de vliegtuigtrap af lopen, langs het bagagetreintje waar we gelukkig onze fietsen al zien liggen, en na twintig stappen een kleine aankomsthal bereiken. Alle tassen komen netjes op de band te voorschijn en de fietsen zijn onbeschadigd.
In de hal zijn we een uur bezig met uitpakken en opbouwen van onze karretjes. Alle spullen moeten weer terug in fietstassen en we laten, met toestemming van een paar douanemensen, een enorme hoeveelheid karton achter.
We laten ons de fietsroute naar het station uitleggen en om 15.15 uur rijden we over vaderlandse fietspaden onder een bewolkte hemel. Tien kilometers en 45 minuten later stappen we, met een kiosklunch van saucijzenbroodje, donut en frisdrank, in de sneltrein naar Utrecht. Keurig netjes in een fietswagon.
Ter hoogte van Houten begint het flink te regenen. “Wat zouden we zijn zonder de trein!”
Susanne belt met een leuk plan: ze zal vanaf station Amsterdam-Zuid-WTC met ons meereizen. Maar eerst moeten wij in Utrecht nog overstappen. Het is even zoeken naar de fietswagon van de andere trein en in de gauwigheid belanden we elk in een ander treinstel.
Op Zuid-WTC eruit en, samen met Susanne, in de stoptrein naar Leiden. Een blij weerzien!
We praten snel even bij, want het is niet ver naar Nieuw-Vennep, waar wij er al weer uit gaan.
Om 18.00 uur zijn we op het station waar we zeven-weken-en-een-dag eerder instapten. Toen worstelden we met onze zware fietsen en keken we gespannen uit naar onze eerste etappe, nu zijn we aan de laatste 7 kilometers toe.
De regen weerhoudt ons daar nog even van. Onder het spoorviaduct houden we een kwartier lang halt om een enorme bui te laten passeren.
En dan rijden we het vertrouwde stuk naar Oude Wetering, waar Evert Jan met de camera onze aankomst vastlegt. We zijn weer thuis, veilig en gezond, zonder schade of verlies; daar zijn we dankbaar voor.

Nog wat statistiek:

- 2260 km gefietst
- 68 km gemiddeld per dag
- 30 km in een Alpentrein
- 10 verschillende landen
- 33 fietsdagen
- 18 ‘vakantie’dagen in resp. Florence, Assisi, Bracciano, Rome
- 20 ‘wilde’ kampeerplaatsen: weilandjes, bossen, twee wijngaarden, een kapel, drie
dorpsparken, een viaduct, een schoolplein, een speeltuin, iemands tuin e.a.
- 12 campings (samen goed voor 29 overnachtingen)
- 1 jeugdherberg
- 1 lekke band
- 4 pleisters
- 2100 foto's
- ontelbare onvergetelijke indrukken.

En ook: vele lieve reacties op de ‘ithaka’-website; de mooiste is, op 1 juli, van Léonie:

"Hoera, hoera, hoera!!! ontzettend gefeliciteerd met het bereiken van jullie Ithaka! We zijn echt hartstikke trots op jullie dat jullie dit toch maar mooi geflikt hebben!

Vrij naar Kavafis, daarom het volgende:

De weg was lang, vol avonturen, vol ervaringen.
Al kwam er wel soms wel veel water op jullie hoofden neer, boze cyclopen en een woedende Poseidon hebben jullie gelukkig niet ontmoet, wél kwamen er veel leuke, gezellige, bijzondere of hulpvaardige mensen op jullie pad.
We hebben genoten van jullie verhalen over zomermorgens waarop jullie, met grote vreugde en genot kwamen binnenvaren in onbekende havens.
Overhaast hebben jullie de reis niet, zelfs nog even heerlijk vakantiegevierd in Florence, Assissi en Bracciano.
Rome was jullie Ithaka; rijk aan wat je onderweg verwierf, hebben jullie er nu na 2229 kilometer trappen je anker uitgeworpen; echt een superprestatie!
Rome gaf jullie die mooie reis.. Of jullie nooit waren vertrokken, als het er niet was geweest, waag ik betwijfelen; dan hadden jullie vast wel een andere bestemming gekozen! Het ging immers om de weg erheen!"

We mogen terugkijken op een heel bijzondere reis die ons veel nieuwe ervaringen heeft gebracht.